ساخت برنامه تلویزیونی بهره وری مصرف آب کشاورزی به همت پژوهشگر بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات و آموزش گلستان

به همت دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر و عضو هیات علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان برنامه تلویزیونی بهره وری مصرف آب کشاورزی تهیه شد.

به گزارش روابط عمومی و روابط بین الملل مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، در این برنامه تلویزیونی کشاورزی و توسعه که تحت عنوان: بهره وری مصرف آب کشاورزی در استان گلستان فیلمبرداری شد دکتر اسدی از اهمیت بهروه وری اقتصادی آب صحبت کرد.
ایشان در بخشی از این برنامه گفت: با توجه به واقع شدن کشور در کمربند خشک و نیمه خشک کشور و کمبود منابع آبی و همچنین افزایش نیاز بخش های صنعت، شرب و محیط زیست، مصرف آب در بخش کشاورزی به عنوان مصرف کننده اصلی منابع آب، باید به نفع سایر بخش ها کنترل شود. بدیهی است پایش این فرایند نیازمند مولفه های خاص خود است. در این راستا، شاخص بهره وری آب به عنوان یکی از این مولفه ها در چند سال اخیر در برنامه ریزی های ملی مورد توجه قرار گرفته است. بهره وری آب در کشاورزی، عملکرد درآمد اقتصادی، شرایط اجتماعی، تولید کالری، پروتئین و … را به ازای واحد آب به کار رفته بیان می کند و در جایی که تنها شاخص عملکرد به ازای تبخیر و تعرق گیاه مدنظر است، کارایی مصرف آب مطرح می شود. تعریف خلاصه شده ی بهره وری آب، نسبت عملکرد محصول به مقدار آب بکار برده شده برای گیاه است. در واقع بهره وری آب مشخص میکند که به ازای کاربرد مقدار مشخصی از آب چه مقدار ماده تولید میشود و این واژه دارای واحد کیلوگرم بر متر مکعب است. البته در بررسی و ارزیابی اثربخشی آب در تولید گیاه علاوه بر مقدار ماده تولید شده باید به ارزش ماده تولیدی هم توجه شود. مثال درآمد حاصل از مصرف هر مترمکعب آب و یا مقدار پروتئین و کالری تولید شده به ازای مقدار مشخصی از آب نیز میتوانند در ارزیابیها مورد توجه قرار گیرند.افزایش بهره وری، به ویژه از دیدگاه ارزش تولید به ازای واحد مصرف آب به طور مستقیم یا غیرمستقیم می تواند راهکار مهمی برای بهبود معیشت جوامع محلی باشد. در حال حاضر بهره وری آب کشاورزی در کشور در حدود ۰.۸ کیلوگرم به ازای یک مترمکعب مصرف آب است که بر اساس برنامه ریزی های بلندمدت تا سال ۱۴۰۴ باید به حداقل ۱.۲کیلوگرم به ازای یک مترمکعب افزایش یابد. اختلاف در بهره وری آب محصولات مختلف در استان های مختلف کشور و همچنین در مقایسه با کشور های مختلف ولی با شرایط اقلیمی مشابه نشان دهنده وجود پتاسیل برای افزایش بهره وری آب کشاورزی است.
بهروه وری اقتصادی آب
مفهوم بهره وری اقتصادی آب بصورت خیلی ساده این است که بهره بردار به ازای مقدار آبی که مصرف میکند چقدر درآمد کسب مینماید. به عبارت دیگر تنها مقدار تولید نباید معیار ارزش آب مصرفی قرار گیرد، بلکه باید به ارزش گیاه علاوه بر مقدار فیزیکی آن نیز توجه نمود. مثالً با مصرف مقدار مشخصی از آب تولید زعفران (ارزش خیلی زیاد) یقینا بسیار کمتر از تولید مثال سیب زمینی خواهد بود، یعنی بهره وری فیزیکی آب در زعفران بطور طبیعی کمتر از سیب زمینی است ولی نباید این عدد معیار تصمیم گیری شود چون ارزش زعفران بسیار بالاتر از سیب زمینی است.