گزارش پژوهشگر بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات و آموزش گلستان از انتقال آب بین حوضه ای به سمنان

پژوهشگر بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان گزارش بازدید از انتقال آب بین حوضه ای استان گلستان به سمنان را ارایه نمود.

به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، طی بازدید دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر و عضو هیات علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی این مرکز که همراه دادستان کل استان، معاونت سیاسی امنیتی استاندار استان گلستان، مدیران کل اداره منابع طبیعی و محیط زیست استان گلستان، دادستان شهرستان علی آباد، فرماندار علی آباد و تنی چند از مقامات استان و همچنین نهادهای مردم نهاد استان از پروژه انتقال آب چشمه‌های زرین استان گلستان به حوزه استان سمنان به عمل آمد دکتر اسدی اظهار داشت: علی رغم مخالفت محیط زیست این پروژه در حال انجام است و به گفته کارشناسان خشک‌سالی و فاجعه بزرگ محیط زیستی در انتظار منابع ملی گلستان خواهد بود. بهار سال گذشته بود که حدود ۵ هکتار از جنگل‌های هیرکانی که جزو بقایای دوران سوم زمین‌شناسی هستند، تخریب شد. تخریبی که به‌واسطه انتقال آب سرچشمه‌های زرین گل به سمنان رخ‌داده بود و با قطع درختان سرخدار، بلوط کوهی، ممرز، افرا شیروار و توسکا تأثیر منفی بر گونه‌های گیاهی (فلور) و جانوری (فون) و همچنین کیفیت خاک منطقه و افزایش پتانسیل فرسایش خاک را به همراه داشت، هرچند با سکوت برخی از مسئولان گلستانی همراه بود اما زمینه‌ساز تشکیل ستاد مردمی بازگشت سرچشمه‌های زرین گل شد. تا جایی که در تیرماه سال گذشته اعضای هیئت‌رئیسه ستاد بازگشت سرچشمه‌های زرین گل پای دادستان شهرستان علی‌آبادکتول و مسئولان محیط‌زیست را به این موضوع باز کرد. در پی اعتراضات مردمی و ورود دادستان به این ماجرا، دستور توقف پروژه انتقال آب از سرچشمه‌های زرین گل توسط دادستان شهرستان داده شد و در فاصله کوتاه نیز وزیر نیرو دستور توقف طرح را تا اعلام نظر کارشناسی صادر کرد. هرچند در بازدید کارشناسان وزارت نیرو و مسئولان دو استان سمنان و گلستان، حجم وسیع تخریب‌ها، انتقال کلیه سرچشمه‌های زرین گل (آبریز حوزه قطاری)، تخصیص ندادن آب برای حیات‌وحش، شوری بالای آب تنها چشمه باقی‌مانده کاملاً مشهود بود اما درنهایت وزارت نیرو رای به ادامه فعالیت این پروژه داد اما این موافقت با شرط اعلام رضایت دو استاندار گلستان و سمنان میسر شده بود و مخالفت استانداری گلستان مانع از ادامه طرح شد.
وی تصریح کرد: از تخریب وسیع جنگل‌های سرخداری منطقه به بهانه طرح انتقال آب که بگذریم، با بردن آب کلیه سرچشمه‌ها، آبی برای تأمین نیاز طبیعت نمانده چه برسد کشاورزان بتوانند مزارع خود را آبیاری نمایند. وی خاطرنشان کرد: شواهد و قرائن موجود و پایین آمدن آب سفره‌های زیرزمینی نشان می‌دهد فاجعه رسیدن آب‌شور در این منطقه خیلی دور نیست و نه‌تنها منطقه کتول و فندرسک بلکه به دلیل تخصیص نیافتن آب برای طبیعت اراضی ترکمن‌صحرا نیز به‌کلی خشک خواهد شد و تبعات اجتماعی، فرهنگی و … خشک‌سالی گریبان گیر استان گلستان خواهد شد.
دکتر اسدی ادامه داد: هم‌اکنون تنها آب چشمه شوربا میزان شوری ۷۰ تا ۸۰ دسی زیمنس بر متر برای وحوش و کشاورزی دهنه زرین گل باقی‌مانده و تمام آب‌های شیرین در حال انتقال است. دکتر اسدی افزود: هم‌اکنون با زدن چاه کل آب سرچشمه‌های زرین گل به سمنان در حال انتقال است و تنها ۸۰۰ متر تا پایان اجرای کامل این طرح باقی‌مانده است.
اسدی افزود: انتقال آب سرچشمه‌های زرین گل به سمنان ذخیرگاه ژنتیک سرخداری در گلستان را با خطر مواجه کرده است و این به مفهوم نابودی فسیلهای زنده و کمیاب استان گلستان که یادگار دوران سوم زمین شناسی است می باشد. انتقال آب از سرچشمه‌های زرین گل جنگل‌های هیرکانی را با خطر مواجه کرده است.

وی متذکر شد: چشمه‌های قطری در حوزه آبخیز استان سمنان و قطاری در حوزه آبخیز استان گلستان که در این مطالعه شناسایی‌شده بود زمینه انجام لوله‌کشی و انتقال آب سرچشمه‌های زرین گل را در سال گذشته فراهم کرد.
وی متذکر شد: مباحث کارشناسی و مستندات نشان می‌دهد سرچشمه‌های آب زرین گل از ارتفاعات به سمت جنگل‌های هیرکانی و پهن‌برگ سرازیر می‌شود و در صورت انتقال این آب به سمنان بر اساس ساختار زمین‌شناسی و جنس آب‌های زیرزمینی، شوری آب را به حد غیرقابل‌تحمل برای حیات‌وحش و محصولات کشاورزی می‌رساند. شوری آب چشمه‌های باقی‌مانده در دهنه زرین گل ۱۰۰ برابر خلیج گرگان و دو برابر خلیج‌فارس است با حذف آب شیرین سرچشمه‌های زرین گل ابتدا جنگل‌های پهن‌برگ هیرکانی را ازدست‌داده و سپس شاهد مهاجرت در حیات‌وحش و تنوع زیستی از این منطقه بوده و زمین‌های مرغوب کشاورزی پایین‌دست از حیض انتفاع خارج می‌شود. به گفته دکتر اسدی در صورت انتقال آب سرچشمه‌های زرین گل فاجعه دریاچه ارومیه در گلستان تکرار می‌شود، ضرر و زیانی که در یک سال به منطقه و مردم وارد می‌شود غیرقابل‌جبران خواهد بود.