مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان GANRRC
دومین دوره از سری دوره های آموزشی ویژه مربیان بومی کشاورزی حفاظتی کشور در همدان با تدریس پژوهشگر آبیاری بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، دومین دوره آموزش تربیت مربیان بومی کشاورزی حفاظتی با عنوان مدیریت منابع و مصرف آب در تاریخهای ۱۱ و ۱۲ بهمن در محل مرکز آموزش کشاورزی شهید مدنی همدان برگزار شد. در این کارگاه دو روزه که با حضور بیست نفر از کارشناسان زراعت و مکانیزاسیون استانهای آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل، کردستان، زنجان، فارس، قم، قزوین، البرز، چهارمحال بختیاری و کرمان برگزار شد دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر برجسته موسسه تحقیقات فنی ومهندسی کشاورزی و مدرس کشاورزی حفاظتی وزارت جهادکشاورزی به تدریس مدیرت منابع و مصرف آب کشاورزی در عرصه کشاورزی حفاظتی پرداخت.این دوره ها در سه مرکز آموزش منتخب در سطح کشور (امام خمینی کرج، شهید مدنی همدان و شهید هاشمی نژاد مشهد) برگزار می گردد که شامل ۸ عنوان دوره می باشد.
در دومین دوره از سری آموزشی این دوره ها که به مدت دو روز در همدان برگزار شد دکتر اسدی عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز گلستان و تنها مدرس دوره در مطالب مبسوطی به تشریح فلسفه کشاورزی حفاظتی، تاریخچه آن و دلیل رویکرد جوامع کشاورزی دنیا از کشاورزی مرسوم به کشاورزی حفاظتی در سطح ۱۵۷ میلیون هکتار فعلی پرداخت. ایشان ضمن تبیین اصول کشاورزی حفاظتی به طور مفصل به تشریح اثرات مفید تغییر نگرش از کشاورزی مرسوم به کشاورزی حفاظتی بر روی میزان مصرف آب در کشاورزی که بیشترین میزان مصرف را در دنیا و در کشور دارد پرداخت و گفت: کشاورزی حفاظتی راهکاری مناسب برای حفظ و اصلاح منابع کشاورزی با هدف افزایش تولید و پایداری محصول همراه با حفظ محیط زیست است که طی ۱۰ سال اخیر در کشور تحقیقات بسیاری در این زمینه مخصوصا توسط پژوهشگران موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کشور انجام شده است.ایشان اضافه نمود: در کشاورزی حفاظتی به جای استفاده از روش های خاک ورزی رایج، از خاک ورزی های حفاظتی با رویکرد حفظ و پایداری خاک استفاده می شود، به این معنا که حداقل دستکاری و جابجایی خاک صورت می گیرد و زیر و رو شدن خاک در این روش مثل سامانه های مرسوم صورت نمی گیرد و میزان بقایای کافی محصول قبل در سطح خاک حفظ می گردد. زیرا با حفظ بقایا می توان تلفات ناشی از تبخیر آب که به میزان ۵۰ تا ۷۰ درصد در برخی نقاط گرم کشور و در کشت تابستانه می باشد جلوگیری نمود. وی تصریح کرد: هر ذره خاک دارای میلیون ها میکروارگانیسم زنده بوده که همه در تعامل شیمیایی و فیزیکی با محیط خاک است و لذا حفظ آن از اهمیت بسیار زیادی برخورداراست.وی با اشاره به کاهش بارندگی و تغییرات آب و هوایی در سالهای اخیر اظهار کرد: مدیریت و مصرف نادرست منابع آبی منجر به ایجاد بحران و تنش آبی در کشور شده است.وی ادامه داد: در کشور ما که با بحرانی مانند آب روبرو هستیم اجرای طرح کشاورزی حفاظتی می توانند کمک زیادی در جهت صرفه جویی این مایه حیات داشته باشد. وی با تاکید بر نقش کشاورزی حفاظتی در توسعه ی پایدار گفت: اگر ما به دنبال یک روش برای توسعه ی پایدار در بخش کشاورزی باشیم، به یقین طرح کشاورزی حفاظتی می تواند بهترین و مناسب ترین روش در این زمینه باشد. این پژوهشگر بخش کشاورزی افزود: کشاورزی حفاظتی یک موضوع جدید نیست بلکه یک شیوه ی کشت است که چندین دهه است در کشورهای مختلف از آن استفاده می شود.وی ادامه داد: برهم زدن خاک و شخم های پی در پی موجب فرسایش خاک، آمدن شوری به سطح خاک، افزایش فرسایش آبی و بادی و کاهش مواد آلی می شود.
این عضو هیات علمی مرکز گلستان خاطر نشان کرد: نگهداری بقایای علف های کشت قبلی یکی دیگر از اصل های مهم در کشاورزی حفاظتی است که با برجا گذاشتن بقایای محصولات در سطح خاک، فعالیت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک افزایش می یابد و ضمن افزایش مواد آلی خاک به اصطلاح خاک زنده و با طراوت و سالم می ماند.دکتر اسدی گفت: اصل سوم کشاورزی حفاظتی تنوع و تناوب محصولات زراعی است که موجب کاهش آفت و علف های هرز می شود و در دنیا کشاورزی حفاظتی را با این سه اصل می شناسند که البته کشاورزی حفاظتی در یک زمان کوتاه مدت نمی تواند در کشور رواج پیدا کند و ما برای رواج این شیوه ی کشت نیازمند فرایندهای طولانی مدت هستیم.وی تاکید کرد: صرفه جویی ها در کشاورزی حفاظتی تنها به مصرف آب منتهی نمی شود بلکه در مصرف سوخت، نهایت صرفه جویی را فراهم می کند. وی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: بیش از ۷۰ درصد آب شیرین موجود در جهان در بخش کشاورزی مصرف می شود که این میزان در کشور ما ۹۲ درصد است. باید راهکاری برای حل معضل مصرف زیاد منابع آبی در بخش کشاورزی و بهره وری پایین در این بخش اندیشیده شود. هدر رفت آب نیز به نسبت بارشهای جوی و نیازهای حقیقی بسیار زیاد بوده که برنامه ریزی غلط و محدودیت های طبیعی ایران را به سمت تنش آبی سوق داده است.
دکتر اسدی اضافه نمود که در کشاورزی حفاظتی هدف افزایش عملکرد نیست بلکه هدف افزایش بهره وری می باشد.
بهرهوری رابطۀ یا نسبت بین خروجی ها و ورودیها در شکل کلی یا جزئی آن است و معرف میزان موفقیت سیستم در استفاده از منابع برای کسب اهداف است. به عبارت دیگر بهره وری به معنای نسبت تولید به ازای مصرف نهاده هاست. و لذا امکان دارد که رسیدن به عملکرد در هکتارمناسب، با صرف نهاده های بیشتری همراه بوده باشد. شایان ذکر است که بهره وری به معنای عملکرد بیشتر در واحد سطح نیست. چرا که ممکن است در مورد یک محصول، عملکرد مناسبی داشته باشد ولی بهره وری در سطح مناسبی نبوده باشد.
در پایان این دوره از فراگیران آزمون به عمل آمد و به آنان گواهی شرکت در دوره اعطا شد.
