گزارش نام‌گذاری و معرفی ارقام جدید گندم نان دیم

ارقام جدید گندم نان همتا، کیان، دهقان و شایان برای کشت در دیمزارهای سرد و معتدل کشور توسط محققان مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در سال ۱۴۰۲ نام‌گذاری و معرفی شدند.
به گزارش روابط‌عمومی و امور بین‌الملل مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، ارقام جدید گندم نان از سوی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی معرفی شد و شهریار کیا عضو هیئت‌علمی و معصومه خیرگو محقق بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، افتخار مشارکت در معرفی این رقم را داشت.
از ویژگی‌های این ارقام داشتن پتانسـیل عملکرد بالا، تحمل به تنش‌های خشـکی و سـرما، دارای کیفیت نانوایی خوب، پایداری عملکرد بالا، وزن هزار دانـه بالا و مقاوم تا نیمه مقـاوم به بیماری‌های زنگ‌های زرد و قهوه‌ای می‌باشد.
این ارقام حاصل اجرای ۲۹ پروژه تحقیقاتی در ۱۲ ایستگاه تحقیقاتی طی مدت ۱۵ سال بود. در این راستا، لاین‌های جدید از طریق دو رگ گیری در طی سال‌های ۸۶-۱۳۸۵ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه به‌منظور تجمیع ژن‌های مفید والدین گندم‌های بهاره در ارقام و لاین‌های زمستانه در لاین‌های جدید ایجاد شدند. گزینش در نسل‌های در حال تفرق به روش انتخاب بالک تغییر شکل یافته، شجره‌ای و بالک در طی سال‌های ۹۲-۱۳۸۷ انجام گرفت. بررسی لاین‌های جدید به همراه شاهدها در قالب آزمایشات مشاهده‌ای، مقدماتی مشترک و مقایسه عملکرد در طی سال‌های ۹۵-۱۳۹۲ در ایستگاه‌های تحقیقاتی دیم انجام شد. به دلیل دارابودن ویژگی‌های مطلوب زراعی و عملکرد دانه قابل قبول انتخاب و به مدت سه سال زراعی ۹۸-۱۳۹۵ در قالب پروژه سازگاری و پایداری عملکرد دانه در ایستگاه‌های تحقیقاتی ارزیابی شدند. لاین‌های جدید از سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ الی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در قالب پروژه تحقیقی- تطبیقی در استان‌های آذربایجان شرقی، کردستان و کرمانشاه همراه با ارقام سرداری، آذر۲، اوحدی، هما، جام، کمال، باران، هشترود و صدرا، ریژاو، پراو، شالان ارزیابی شدند. مقاومت لاین‌های جدید در برابر بیماری‌های زنگ، سپتوریا و فوزاریوم سنبله در کرج، گلستان، فارس، خوزستان، خراسان رضوی و اردبیل تحت شرایط آلودگی مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفتند.
میانگین عملکرد ارقام جدید گندم نان G7 (همتا)، G12 (کیان)، G17 (دهقان) و G18 (نفیس) طی سال‌های زراعی ۹۹-۱۳۹۳ به ترتیب ۲۱۶۹، ۱۹۷۳، ۲۱۰۲ و ۲۰۰۱ کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به میانگین شاهدهای تجاری (سرداری، صدرا، هسترود، باران، واران، کمال و جام) با ۱۷۹۸ کیلوگرم در هکتار به ترتیب ۲۱، ۱۰، ۱۷ و ۱۱ درصد برتری داشتند که با جایگزینی این ارقام به ترتیب ۳۷۱، ۱۷۵، ۳۰۴ و ۲۰۳ کیلوگرم اضافه محصول نسبت به شاهدهای تجاری عاید کشاورزان دیم کار خواهد شد که با احتساب هر کیلوگرم گندم خوراکی به قیمت ۲۰۵۰۰۰ ریال در سال زراعی جاری، به ترتیب ۷۶، ۳۵، ۶۲ و ۴۲ میلیون ریال در هکتار درآمد بیشتر عاید کشاورز خواهد شد.