سخنرانی دکتر کیانی استاد پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات و آموزش گلستان در نخستین دوره آموزشی روحانی- مروج

دکتر علیرضا کیانی استاد پژوهش و عضو هیات علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان در نخستین دوره آموزشی و نشست هم اندیشی نقش آفرینی نهاد روحانیت در ترویج و توسعه فعالیت­های مشارکت جویانه در بخش کشاورزی (روحانی- مروج) به عنوان مدرس به ارایه مطالب در خصوص ” آشنایی و اهمیت جایگاه بهره وری آب در بخش کشاورزی ” پرداختند.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، دکتر کیانی در بخش مقدمه این کارگاه ضمن تعریف واژه بهره وری آب و کارکردهای آن، به چالش­ های مهم جهانی پرداختند و بحران جهانی آب، ناامنی غذایی و تغییرات اقلیمی را جزء چند چالش الویت دار برشمردند. ایشان اشاره داشت که امروزه بخش کشاورزی متولی تامین امنیت غذایی و باید علاوه بر تامین کمّی غذا، همزمان به سلامت غذا و حفظ گونه­ها، محیط زیست و پایداری نیز بیاندیشد. دو عامل اصلی امنیت غذایی یعنی زمین و آب به دلایل مختلف از جمله تغییرات اقلیمی، رشد نامتوازن توسعه، افزایش رفاه اجتماعی، استفاده نادرست از آب و …. هر روز با محدودیت بیشتری مواجه میشوند و بطوریکه امرزوه  تامین امنیت غذایی با امنیت آبی گره خورده است و بدون امنیت آبی امنیت غذایی نیز ممکن نیست.  استاد پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی در ادامه با ارایه آمار و ارقام منابع و مصارف آب و تحلیل شرایط بحرانی منابع آبی در کشور و استان به لزوم افزایش بهره­وری آب به عنوان کلیدی­ترین راه حل تامین امنیت غذایی در کشور پرداختند.

پژوهشگر بخش تحقیقات فنی و مهندسی در بخش دیگری از سخنرانی به عنوان جمع بندی قسمت نخست، اظهار داشت که در استان گلستان دو ابر چالش کمبود منبع آبی و کاهش کیفی منابع آب و خاک وجود دارد و راه حل رفع چالش را افزایش بهره­وری آب و استفاده از منابع آبهای نامتعارف دانستند و اعلام شد که در استان فرصت استفاده از این دو روش وجود دارد.

در ادامه دکتر کیانی برای روحانیون حاضر در کارگاه روش های مختلف افزایش بهره­ وری آب را مورد بحث و بررسی قرار دادند. ایشان سه روش اصلی افزایش بهره ­وری آب را افزایش تولید یا کاهش شکاف عملکرد با همان مقدار آب قبلی، کاهش مصرف آب برای حفظ همان تولید و ایجاد ارزش بیشتر از همان مقدار تولیدی و آب بیان نمودند و برای حاضران چند روش کاربردی برای تحقق افزایش بهره وری آب را تشریح نمودند.

در ادامه ایشان با برشمردن چالش های موجود آبیاری تحت فشار، برخی انتقادهای مهم کارشناسان در رابطه با عدم اثربخشی سامانه های نوین آبیاری را مطرح و سپس پاسخ های تحلیلی در رابطه با این انتقادها را ارایه نمود. مهمترین انتقادها عبارتند از: افزایش مصرف آب در اراضی تحت آبیاری تحت فشار هم با افزایش سطح زیرکشت و هم با افزایش مصرف آب توسط گیاه، عدم اثرگذاری در منابع آبی در مقیاس حوضه، کاهش رواناب و نفوذ عمقی و در نتیجه عدم تغذیه سفره های آب زیرزمینی، عدم صرفه جویی واقعی آب. پژوهشگر بخش تحقیقات فنی و مهندسی استان گلستان در پاسخ به این انتقادها ابتدا اثربخشی مورد انتظار از این سامانه را بصورت کمی بیان نمودند و اظهار داشتند که انتظار بود در اثر تجهیز اراضی آبی به سامانه های آبیاری تحت فشار در حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب آب می بایست صرفه جویی میشد. در نهایت در انتهای این سخنرانی تحلیلی، اثربخشی واقعی مطابق انتظاری که از سامانه ها می­رود به بحث گذاشته شد و پیشنهادهای کاربردی و ایجاد بسترهایی که در بروز و ظهور بهتر اثربخشی سامانه های آبیاری تحت فشار موثر هستند، ارایه دادند.

دکتر کیانی، در جمع بندی پایانی، اثرگذارترین اقدامات برای افزایش بهره وری آب در استان گلستان را کاهش شکاف عملکرد، کاهش ضایعات و افزایش ارزش کالاهای تولیدی، افزایش بازده آبیاری و کاهش تبخیر، توسعه گلخانه، اصلاح الگوی کشت، استفاده از آب های نامتعارف برشمرد.