مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان GANRRC
کارگاه هم اندیشی مدیریت تقاضا و مصرف آب کشاورزی توسط پژوهشگران موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی در گرگان برگزارشد.
به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، این برنامه هم اندیشی در روز چهارشنبه شانزدهم اردیبهشت ماه در تالار خلیج فارس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان برگزار شد.
دکتر اسدی عضو هیات علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی این مرکز و دبیر این کارگاه در این باره گفت: این کارگاه توسط گروه کار استفاده پایدار از منابع آب برای تولید محصولات کشاورزی کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران، سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان و دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طیبعی گرگان به مدت یک روز کامل برگزار شد.
این کارگاه با هدف ارتقای دانش فنی در مدیریت آب کشاورزی و در راستای بهره برداری پایدار از آن در تولید محصولات کشاورزی بررسی با نگاه ویژه به استان گلستان برگزار شد و در آن علاوه بر سخنرانی برخی مدیران استانی، تعدادی از اساتید دانشگاه علوم کشاورزی و مراکز تحقیقاتی کشاورزی از جمله پژوهشگران موسسه تحقیقات فنی و مهندسی و همچنین موسسه تحقیقات برنج کشوربه بیان مهمترین مسائل و چالش های بحران آب در بخش کشاورزی و راهکارهای ارتقای بهره وری در این بخش پرداختند. دکتر اسدی در این باره افزود:کشاورزی استان و بحران آب، چالش های مدیریت آب استان، آب و محیط زیست، مفاهیم و مبانی مدیریت تقاضا و مصرف آب کشاورزی در ایران، بهره وری آب در بخش کشاورزی ایران، مسائل و چالش های افزایش بهره وری آب در کشت برنج، بهینه سازی الگوی کشت اراضی زیر پوشش شبکه آبیاری وزهکشی سد گلستان عناوین سخنرانی این کارگاه بود.
در ابتدای کارگاه دکتر اسدی ضمن خوش آمدگویی به مدعوین که از کارشناسان دستگاه های اجرایی از قبیل سازمان جهاد کشاورزی، امورآب ، محیط زیست، اداره کل هواشناسی، استانداریو همچنین پژوهشگران مراکز تحقیقاتی کشاورزی و اساتید دست اندرکار آب و کشاورزی استان بودند اهداف کارگاه را تشریح نمودند و اضافه نمودند که این یک همایش مرسوم با فراخوان مقاله که این روزها فراوان برگزار می شود نبوده و همه مدعوین آزادند نظرات خود را بیان نمایند و مطمئنا همه نظرات در نتایج خروجی کارگاه لحاظ خواهد گردید. ایشان افزودند که در این کارگاه سعی شده جامع نگری شده و به مسئله آب تنها از یک بعد نگریسته نشود برای همین تلاش شده تا دستگاههای مرتبط با آب از جمله محیط زیست در این کارگاه نقش داشته باشد. آقای دکتر اسدی افزود: نمی توانیم نقش آب در محیط زیست را بسان گذشته نادیده بگیریم زیرا در خلال دو دهه گذشته با جفا کردن به محیط زیستمان تالابها و دریاچه های بسیاری را نه توسط تغییر اقلیم و بروز خشکسالیها بلکه با دستان خودمان و با استفاده نابجا از آب خشکانده ایم.
در ادامه دکتر نادر حیدری رییس گروه کار استفاده پایدار از منابع آب در تولید محصولات کشاورزی و عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی ضمن معرفی کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران و دامنه فعالیتهای آن افزود: باید برای مجوز بهره برداری و استفاده آب در کشاورزی راندمان آن را بررسی و بر اساس آن اجازه مصرف داده شود.دکتر حیدری در خاتمه خاطر نشان ساخت: مدیریت آب قبلا سیاستی بوده که فقط بر روی عرضه آب کار می کرده و فقط روی توسعه منابع آب جدید تکیه و پافشاری داشته است، اما امروزه با بروز بحران آب در قسمتهای مختلف کشور به ویژه بخش کشاورزی با حجم عظیم مصرف آب، راه حل اساسی مدیریت بر روی قسمت تقاضا و مصرف باید متمرکز شود.در ادامه این کارگاه دکتر مختار مهاجر رییس سازمان جهاد کشاورزی استان، مهندس یحیی لطفی مدیر دفتر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه ای ، دکتر اسماعیل مهاجر مدیر کل اداره محیط زیست استان، دکتر محمد اسماعیل اسدی(عضو هیات علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان)، دکتر بهروز عرب زاده(عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور) و دکتر مهدی ذاکر نیا( عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان) به ارائه مقالات تخصصی و توضیحات در خصوص وضعیت مصرف آب در کشاورزی پرداختند.
دکتر مختار مهاجر رییس سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان در این کارگاه گفت: بحث بحران آب و تغییر اقلیم، جدا از عملکرد بشر نیست که باید برای مدیریت آن چاره اندیشی کنیم در غیر اینصورت این مشکل روز به روز بیشتر و تبعات آن غیر قابل جبران خواهد بود.دکتر مختار مهاجر ادامه داد: بارندگی های استان گلستان، امسال ۲۵ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است.وی افزود: مطالعات نشان می دهد با مدیریت خاک و زهکشی می توانیم در روند بهره وری آب تاثیر گذار باشیم.وی تاکید کرد: کل منابع آبی استان ۲۵۰۰ میلیون متر مکعب است که ۵۰ درصد آن سفره های زیر زمینی است و ۵۰ درصد هم از رودخانه هایی که در حوزه آبخیز قرار دارد تامین می شود، متاسفانه این باور نادرست است که بگوییم ۹۶ درصدآن در بخش کشاورزی مصرف می گردد. اگر درصد بهره برداری کشاورزی مشخص گردد میتوانیم به خوبی برای آن برنامه ای مدون داشته باشیم.
مهندس یحیی لطفی مدیر دفتر بهره بردای و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه ای استان گلستان در سخنرانی خود اظهار داشت: متوسط بارندگی در گلستان را ۴۵۴ میلی متر می باشدکه بدلیل پراکندگی و توزیع نامناسب بارش ها و تبخیر ۸۰۰ تا ۲ هزار میلی متری، بحران آب و خشکسالی این استان را به شدت تهدید می کند.وی در ادامه افزود از ابتدای سال آبی ۹۴ – ۹۳ ( مهر ۹۳ ) تا ۱۴ اردیبهشت ۹۴ در مجموع ۳۰۶ میلی متر نزولات جوی در گلستان باریده است. ایشان به پراکندگی نامناسب بارندگی اشاره کرد و افزود: اگر بارندگی موثر اتفاق نیفتد اراضی آبی و دیم ما به شدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و عدم توسعه منابع آبی جدید با کاهش ۴۵ درصدی نشان می دهد باید با آب موجود کشاورزی به نحو مطلوب چرخانده شود.وی افزود: به دلیل معیشت ضعیف، کشاورزان هر طور که خواسته اند از محیط زیست بهره برداری کردند و این امر باعث از بین رفتن بخش عظیمی از منابع آبی شده است.وی خاطر نشان کرد: طی سالهای گذشته برخورد مناسبی با منابع آبی نداشته ایم و باید بتوانیم میان دانشگاهیان و بخش کشاورزی ارتباط برقرار کنیم تا برآیند مناسبی داشته باشیم و تاثیر گذار عمل کنیم.
دکتر اسماعیل مهاجر، مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان نیزدر سخنرانی خود با بیان اینکه آب از مسائل مهم زیست محیطی است که باید مورد توجه جدی مسوولان و مردم قرار گیرد، گفت: در این خصوص چاره ای جز تغییر رفتار و نگرش در نحوه مصرف از منابع آبی موجود نداریم.
اسماعیل مهاجر بااشاره به نقش دانشگاهیان و محققان بخش کشاورزی در ارایه راهکارهای علمی برای مصرف بهینه منابع آب، گفت: با وجود قدمت ۶۰ ساله دانشگاه علوم کشاورزی در این استان، هنوز نتوانسته ایم شیوه های علمی برای تغییر نگرش و رفتار بهره برداران بخش کشاورزی در مصرف آب ایجاد کنیم. وی بابیان اینکه کشاورزی گلستان و دیگر بخش های مرتبط با آن سنتی است، افزود: در این استان که میزان تبخیر آب ۳ برابر میانگین بارش آن است، باید به منابع آب و نیز درست مصرف کردن آن توجه ویژه شود. مهاجر اضافه کرد: کم توجهی به منابع آب و برداشت های بی رویه از منابع آبی بویژه در بخش زیرزمینی، این استان را در آینده ای نه چندان دور با بحران های زیست محیطی مواجه خواهد کرد.
وی، حفظ جنگل ها و مراتع و توسعه آن و توجه ویژه به تالاب ها که در زندگی بشر و دیگر موجودات و تلطیف آب و هوا نقش اساسی دارند را ضروری دانست و اضافه کرد: محیط زیست به هیچ شهرک صنعتی و یا واحدهای صنعتی خارج از شهرک ها که دارای تصفیه خانه فاضلاب نباشند، اجازه فعالیت نخواهد داد.
گفتنی است: در پایان این کارگاه جلسه پرسش و پاسخ و بحث با حضور کلیه شرکت کنندگان به مدت دو ساعت برگزار شد و به افراد شرکت کننده گواهینامه شرکت در کارگاه اعطا شد.
