بازدید از طرح ۴۶ هزار هکتاری سیستان به همت معاون پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش گلستان

به همت دکتر علیرضا کیانی استاد پژوهش و معاون پژوهشی، فناوری و انتقال یافته های مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، در راستای طرح یاوران تولید، از طرح ۴۶ هزار هکتاری سیستان بازدید به عمل آمد.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، دکتر علیرضا کیانی پژوهشگر بخش تحقیقات فنی و مهندسی و معاون پژوهشی، فناوری و انتقال یافته های مرکز در این خصوص گفت: بازدید از طرح ۴۶ هزار هکتاری سیستان به همراه دکتر دهقانی و دکتر کیخا از پژوهشگر – مروجان ارشد کشور و دکتر ایوانی از موسسه تحقیقات فنی و مهندسی انجام شد.
این برنامه در راستای در راستای طرح یاوران تولید و درخواست از پژوهشگر مروجان ارشد کشوری برای بررسی و احصای چالش های طرح ۴۶ هزار هکتاری انتقال آب با لوله در منطقه سیستان و ارایه راه حل ها برای رفع چالشها خصوصا مدیریت آبیاری در مزرعه در تاریخ ۱۶ و ۱۷ شهریور ماه سال جاری از منطقه بازدید به عمل آوردند.
بروز خشکسالی های طولانی مدت و تشدید طوفانهای شن، افزایش میزان ریسک در فعالیتهای کشاورزی، کاهش تولیدات، افزایش نابرابری در دسترسی به منابع آب، تخریب شرایط پایدار برای ادامه سکونت، افزایش ناهنجاریهای اجتماعی و افزایش مهاجرت از منطقه و تهدید خالی شدن از سکنه در بخش های مختلف دشت سیستان را به دنبال داشته است. با توجه به جمع-آوری سیلابها در چاه¬نیمه¬ها، تاسیستات انتقال و توزیع آب متناسب با شرایط خاص منطقه طرح توسط خطوط لوله در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است. تا بتوان منابع آب ذخیره شده در طرح را به محل های مصرف در محدوده روستاها منتقل نمود. در واقع اهداف اجتماعی و اقتصادی طرح که از ارکان اصلی سرمایه گذاری های موجود می باشد، شامل تثبیت جمعیت منطه از طریق افزایش درآمد و کاهش مهاجرت و ایجاد زمینه برای بازگشت بخشی از مهاجرین، حفظ و پایدارسازی جامعه محلی از طریق اسکان رضایتمندانه، ایجاد زمینه های مشارکت کشاورزان به منظور واگذاری طرح در مرحله بهره برداری و نگهداری از طریق ایجاد تشکلها را می توان نام برد. دردشت سیستان تنها منابع آب قابل بهره برداری، آبهای سطحی جاری در بستر رودخانه هیرمند است. سرمنشاء این رودخانه در ارتفاعات کشور افغانستان بوده و با توجه به وسعت تقریبی حوضه آبخیز ۳۶۰۰۰۰ کیلومتر مربع و ماهیت طغیانی این رودخانه و از طرفی سدهای مخزنی و انحرافی بالادست در کشور همسایه باعث شده که عمده آورد این رودخانه بصورت سیلابی و در فاصله زمانی کوتاه دو تا سه ماهه اتفاق می‌افتد. برای بهره وری بیشتر از طغیان های سیلابی و آوردهای کوتاه مدت رودخانه هیرمند مخازن چاه نیمه بعنوان تامین کننده تاخیری برای آب کشاورزی و شرب مورد استفاده قرار می گیرند. کشت غالب منطقه را گندم و جو تشکیل داده و بعد از آن صیفی و جالیز و نباتات علوفه ای قرار دارد. هرساله بخشی از جریانات سیلابی در چاه نیمه ها ذخیره و سپس از طریق کانال و شبکه ها چه از طریق ثقلی و چه بصورت پمپاژ جهت آبیاری اراضی زراعی مورد استفاده قرار می گیرد. مساحت دشت سیستان بالغ بر حدود ۲۰۰ هزار هکتار می باشد که از این میزان حدود ۱۵۰ هزار هکتار اراضی قابل آبیاری می باشد. میزان آب تخصیص یافته به طرح در سطح ۴۶۰۰۰ هکتار، معادل ۴۰۰ میلیون متر مکعب می باشد و لذا تنها می توان ۲۳ درصد از اراضی طرح و ۳۰ درصد از اراضی قابل آبیاری و ۴۶ درصد اراضی حقابه را تامین آب نمود. طرح انتقال آب با لوله که در سال ۱۳۹۲ اجرایی شده است تاکنون قسمت اعظم طرح اجرا شده است و هم اکنون آب در زمین¬های به مساحت ۵ هکتار در حال آماده شده برای تحویل به بهره¬بردران است. در این بازدید دکتر کیانی و همراهان با مشارکت مدیران جهاد کشاورزی ۵ شهرستان سیستان، مدیریت هماهنگی ترویج، محققان مرکز تحقیقات کشاورزی سیستان، مدیران آب و خاک استان و شهرستان و برخی مقامات محلی ابتدا بازدیدهای میدانی از مناطق اجراشده طرح برای تامین و توزیع آب در سطح مزارع شامل شهرستانهای زابل، نیمروز، هیرمند و محل چاه نیمه¬ها انجام و سپس جمع بندی بازدید با همکاران اشاره شده در محل مرکز تحقیقیات کشاورزی زابل طی یک جلسه مورد بررسی قرار گرفته است. مقرر شد که نتایج بازدید بصورت یک گزارش ارایه راه حلها و پیشنهادات به مشاوران و پیمانکاران مقیم در منطقه برای راهبری بهتر و انتخاب گزینه های مختلف برای افزایش بهرهوری آب برای رفع برخی چالشهای اشاره شده، مورد ارزیابی قرار گیرد.