مصاحبه دکتر محمد اسماعیل اسدی محقق آبیاری و عضو هیات علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان در خبرگزاری ایسنا انعکاس مناسبی داشت.
به گزارش روابط عمومی و روابط بین الملل مرکزتحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، این رسانه گفتگویی را با پژوهشگر این مرکز انجام داده که به شکل زیر بازتاب شده است:
پژوهشگر مروج ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان:
استفاده از سامانه کشت بستر بلند، بازدهی اقتصادی را افزایش می دهد
پژوهشگر مروج ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان گفت: سامانه کشت روی بسترهای بلند یا برآمده (Raised Bed System) مدرن ترین روشی است که در کشورهای پیشرفته اجرا می شود.
دکتر محمد اسماعیل اسدی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا-منطقه گلستان در خصوص این روش، اظهار کرد: در این روش با توجه به نوع نبات دو الی چهار ردیف بذر بر روی پشته های بلند و عریض کاشته می شود. در این سامانه با توجه به بافت و عرض ماشین کاشت عرض بستر یا پشته ۷۰ – ۴۵ سانتیمتر، فاصله ردیف کاشت بر روی بستر ۲۰ – ۱۵ سانتیمتر، عرض جویچه ها ۳۰ – ۲۵ سانتیمتر و ارتفاع پشته (عمق فارو) ۲۰ – ۱۲ سانتیمتر است.
وی تصریح کرد: در این روش هدایت آب در زمین از طریق جویچه ها انجام می شود، به طوری که رطوبت به صورت نشتی به محل استقرار بذرها نفوذ می کند و حالت غرقابی ایجاد نمی شود. (شکل۱)
این پژوهشگر بیان کرد: مهمترین تفاوت این روش با کشت جوی و پشته ای این است که در جوی و پشته چند هفته بعد از کشت محصول مبادرت به ایجاد جوی و پشته می شود و بعد از اتمام فصل کشت جوی و پشته برای آماده سازی کشت بعدی تخریب می شود اما در سامانه رایز بد بسترها همزمان با کشت ایجاد شده و بسترها به صورت دایمی نگهداری می شوند و فقط شیارها در صورت نیاز مجددا بازسازی و فرم داده می شوند.
اسدی، زهکشی سریع آب آبیاری از شیارها وجلوگیری از اثرات منفی آب ماندگی و غرقابی شدن محیط رشد نبات مثل ورس و خوابیدگی، کاهش فرسایش در مناطق پرباران، کاهش سله بندی و خفگی بذر را از مزایای استفاده از این روش عنوان کرد. پژوهشگر مروج ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان با بیان اینکه آبیاری قبل از کاشت و حذف علفهای هرز بعد از آن و کشت روی بستر، استفاده از علفکش ها را محدود می کند، تصریح کرد: در این روش آبیاری آخر فصل را می توان با اطمینان بیشتر و کاهش احتمال خوابیدگی بوته ها انجام داد.
وی ادامه داد: به دلیل دسترسی راحت ماشین بدون آنکه بستر را فشرده کند، کود نیتروژنه به وسیله روش باندی در زمان تشکیل اولین گره و مراحل بعدی می تواند داده شود که این امر منجر به کاربرد بیشتر نیتروژن کاربردی در تولید دانه و کاهش تلفات نیتروژن در آب آبیاری از طریق آبشویی و همچنین تبخیر می شود که در نتیجه کاهش آلودگی محیط زیست را به دنبال دارد.
این پژوهشگر عنوان کرد: به خاطر فاصله بین بسترها هوادهی بین بوته های کشت بهتر صورت گرفته و در نتیجه کاهش بروز بیماری های قارچی و هوازی را خواهیم داشت. همچنین عمل فتوسنتز و استفاده موثر از انرژی خورشیدی برای نبات مورد نظر بهتر صورت می گیرد.
اسدی خاطرنشان کرد: با کاشت دقیق و یک محیط رشد بهتر به دلیل رقابت کمتر علفهای هرز و اکسیژن دهی بهتر ریشه، میزان تراکم کمتر بذر برای گندم بین ۱۰۰ تا ۱۶۰ کیلوگرم در هکتار می تواند به کار رود.
پژوهشگر مروج ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان گفت: به دلیل محیط بهتر خاک، بذور لازم نیست عمیق تر کاشته شوند، در نتیجه سریعتر سر از خاک بیرون می آورند و سطح خاک را می پوشانند و تشعشع خورشیدی را جذب می کنند. این مسئله درنباتات با دوره رشد فصل کوتاه و در محیط های داغتر بسیار مهم است.
وی با بیان اینکه به طور کلی بازدهی اقتصادی با سامانه کشت بستر بلند افزایش می یابد، اظهار کرد: یکی از مزیت بسیار مهم این سامانه ها در بحث سامانه های چندکشتی است. به عنوان مثال در تناوب گندم-سویا که زمان برای کشت دوم (سویا) بسیار کوتاه است. در عمل سویا بلافاصله بعد از برداشت گندم با استفاده از بذر کارکودکار رایز بد کار و بدون انجام عملیات خاک ورزی می تواند کاشته شود. اسدی گفت: در شکل شماره ۲ مزرعه ای را نشان می دهد که برای اولین بار جهت کشت رایز بد آماده می شود. از این رو در اوایل آذرماه ۹۵ یک چیزل خورد و در تاریخ اول دیماه روتیواتور استفاده شد تا کلوخها خورد شود. سپس در تاریخ ۳ دیماه ۹۵ مزرعه ابتدا با فاروئر غلطکی در جهت شمالی جنوبی فارو زده شد. بعد از فارو کشی با ماشین کارنده بی خاک ورز رایز بد مبادرت به کشت کود و بذر شد. وی اضافه کرد: در این مزرعه که متعلق به آقای کشیری کشاورز اهل روستای چهارده شهرستان کردکوی است، کشت گندم به شیوه رایز بد با کارنده تولید داخل در سوم دیماه ۹۵ انجام شد. در تاریخ ۲۱ خرداد ۹۶ مزرعه گندم رایز بد این کشاورز برداشت شد که عملکرد آن در هکتار ۴ تن و ۶۰۰ کیلوگرم بود.
پژوهشگر مروج ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان تصریح کرد: شکل شماره ۳ کشت سویا بر روی بقایای گندم به شیوه رایز بد با کارنده تولید داخل در مزرعه آقای کشیری را در تیرماه ۹۶ نشان می دهد. این مزرعه سه بار با سامانه آبپاش تفنگی آبیاری شده است. در ۱۵ آبان مزرعه با کمباین برداشت شد که میزان عملکرد سویا ۳.۸۵۰ تن در هکتار بود. این میزان عملکرد از متوسط عملکرد سویا در منطقه که ۲ تن در هکتار است، بیشتر بوده است.
اسدی در پایان نیز گفت: شکل شماره ۴ مزرعه رایز بد آقای کشیری را نشان می دهد که در تابستان سال ۹۵ که میزان بارش نسبت به سال قبل ۴۰ درصد کاهش و در ماه شهریور که اوج رشد زایشی سویاست ۷۶ درصد کاهش نسبت به سال گذشته داشته و همچنبن دما در شهریور نسبت به سال گذشته ۱.۶ درجه سانتیگراد افرایش داشته است، گیاه رشد کرده و این جزو کارآیی مثبت سامانه های رایز بد در شرایط کشت فاریاب نیست.