تهیه دو برنامه تلویزیونی با مشارکت پژوهشگر بخش فنی و مهندسی مرکزتحقیقات و آموزش گلستان

۲ برنامه تلویزیونی با مشارکت دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر با سابقه آبیاری و زهکشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان ساخته شد.

به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، در تاریخ دوشنبه ۳۰ فروردین ۱۳۹۵ دو برنامه تلویزیونی توسط سیمای استان گلستان برای پخش در برنامه کشاورزی توسعه از این سیما تهیه و ضبط گردید. این دو برنامه در مزرعه گندم هاب حفاظتی آبی کردکوی که از مزارع یکی از کشاورزان پیشرو منطقه کردکوی استان گلستان می باشد تهیه و ضبط شد. در برنامه اول دکتر محمد اسماعیل اسدی پژوهشگر این مرکز و مدرس رسمی کشاورزی حفاظتی وزارت جهاد کشاورزی، پیرامون سامانه کشت نوین بستر بلند گندم یا رایز بد سیستم (Raised Bed System) بود و در برنامه دوم پیرامونسامانه کشاورزی حفاظتی و ضرورتهای اجرای آن در کشور و استان به طور مشروح توضیحاتی ارایه دادند.
دکتر اسدی دربرنامه اول پیرامون روش بهینه کشت گندم بر روی بستر بلند گفت که برای ایجاد این سامانه باید در زمان کشت اقدام نمود و زمین را همزمان با ایجاد بستر بلند کشت نمود که در این مزرعه هاب حفاظتی سه ردیف گندم بر روی پشته کشت شده است و فواصل بین دو جوی ین بسترهای گشت ۵۰ سانتیمتر می باشد.
ایشان از مزایای این نوع سامانه کشت به موارد زیر اشاره نمودند: ۱ -کنترل دقیق درهدایت آب وتوزیع آن ۲- توزیع مناسب ویکنواخت آب۳- کارآئی بالا بخاطر عدم تماس تمامی زمین با آب ۴- عدم ورس درحد غرقاب۵- عدم تجمع آب وعبور سریع آب درفاروها که این حالت به شرایط تهویه قسمتهای بالایی ریشه کمک میکند. ۶- مدیریت مناسب درامر آبیاری و سهولت دسترسی به شیارها و بستر کاشت برای عملیات مکانیکی یا دستی بعد از آبیاری۷- ایجاد زهکش سطحی درسطح مزرعه در مواقع بارندگی سنگین و جلوگیری از اثرات منفی ماندابی شدن. کانال های بین بسترها جهت آبیاری و زهکشی نبات و هچنینجهت عبور چرخهای تراکتور جهت وجین کردن بکار میروند. آبیاری که در این سامانه نیز بکار میرود هم از نوع شیاری و هم تحت فشار می تواند باشد.درروش آبیاری شیاری جریان کوچکی از آب در داخل آبراهه کوچکی (شیار یا جوی) که شیب ملایم و یکنواختی دارد برقرار میشودکه پخش جانبی آب حد فاصل بین جویها یا شیارها را اشباع می سازد.
ایشان همچنین افزود:در استان گلستان بایدبرای اراضی آبی به سامانه کشت بسترهای بلنددائمی(Permanent Raise Bed) رو آورد. زیرا در منطقه کردکوی و غرب استان به خاطر وجود بارندگی های متوالی فرصت تهیه زمین با روشها و ماشینهای تهیه زمین مرسوم از قبیل گاوآهن برگرداندار و دیسک نیست و در صورت استفاده از این ادوات در صورت وجود بارش های زیادکلوخه های بزرگ ایجاد شده و بستر خوبی برای کشت فراهم نمی گردد. اما با استفاده از سامانه بستر بلند دائمی مشکلی در تهیه زمین نیست و فقط می توان جوی ها (فاروها) را هر ساله برای تسهیل در امر آبیاری و کارگذاری کود بازسازی نمود ولی دیگر نباید هیچ گونه عملیات خاک ورزی روی پشته ها یا بستر انجام شود. برای ایجاد سامانه بستر بلند برای اولین بار (Fresh Bed) ابتدا باید زمین خوب تسطیح گردد و تسطیح لیزری که بسیار دقیق بوده و حتی ادوات و تجهیزات آن قابلیت نصب بر روی تراکتورهای دوچرخ را دارد در اولویت است. بعد از تسطیح دقیق زمین باید عملیات خاک ورزی فقط برای یک بار صورت گیرد تا زمین خوب آماده شده و بعد بسترهای بلند ایجاد گردند. بعد از ایجاد این بسترها و جویهای کنار آن که در خاک های سنگین عرض بستر ها حداقل ۵۰ سانتیمتر باید باشد میتوان مبادرت به کشت گندم و یا جو نمود. بعد از برداشت گندم و یا جو با حفظ بقایا به میزان کافی می توان کشت سویا یا ذرت یا هر نباتی که در تناوب است را انجام داد.
در برنامه دوم تلویزیونی ایشان افزودند که: کشاورزی حفاظتی روشی از انجام عملیات زراعی است که عملیات کشت جدید بدون نابودی بقایای کشت قبلی و با حفظ بقایای کافی از کشت قبلی صورت می گیرد. بدین منظور باید حداقل بر هم زدگی خاک صورت گیرد و به هیچ وجه خاک زراعی برگردان نشود و همچنین تناوب زارعی باید رعایت گردد. مزایای کشاورزی حفاظتی عبارتنداز:کاهش فرسایش خاک، افزایش ماده آلی خاک، بهبود ساختمان خاک، کاهش مصرف سوخت، کاهش استهلاک تراکتور، جلوگیری از آلودگی هوا، کاهش زمان عملیات خاک ورزی، کاهش انرژی مصرفی، کاهش مصرف آب و حفظ رطوبت خاک و تسریع درجوانه زنی. وجود پوشش گیاهی باعث اتصال بین ذرات می گردد که علاوه بر پوک کردن خاک، فعالیت فیزیولوژیک خاک را افزایش داده و استفاده موثرتر از عناصر غذایی را سبب می شود.
پژوهشگر بخش تحقیقات فنی و مهندسی در ادامه گفت: وقتی از کشاورزی حفاظتی صحبت می کنیم دنبال اهداف ذیل هستیم:
اول: به کشاورزان کمک کنیم تا راه های بهتری برای مدیریت مزرعه و افزایش عملکردشان پیداکنند. دوم: هزینه های تولید آنها را پایین بیاوریم و سوم: بهبودکیفیت خاک و افزایش مواد آلی خاک مد نظر است که این کار از طریق کاهش عملیات خاک ورزی و باقی گذاشتن مقدارکافی بقایای کشت قبلی روی سطح خاک صورتمی گیرد. برای توسعه کشاورزی حفاظتی در کشور باید متکی به تولید ادوات و ماشین های مورد نیاز این کار در کشور خودمان باشیم و از وارد کردن ادوات و ماشین هایی که از خارج از کشور وارد می شوند و هیچ تناسبی با اراضی ما ندارند پرهیز نماییم. مخصوصا در اراضی دیم کارنده های جدید بومی ساخته شده اند و نیازی به واردات آنها نیست. همه کشورهایی که در امر تحقیق، توسعه و ترویج کشاورزی حفاظتی موفق شده اند متکی بر تولید و تقویت ادوات و ماشینهای تهیه زمین و کارنده های تولیدی در داخل کشور خودشان بوده اند.نگهداری بقایا روی سطح خاک نسبت به مدفون کردن آن در زیر خاک ارجحیت دارد زیرا باعث می شود که ترسیب کربن بهتر صورت گرفته و ماده آلی خاک در دراز مدت افزایش پیدا کند. برای بهبود کیفیت خاک و افزایش ماده آلی خاک باید بقایا روی سطح خاک باقی بماند.