مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان GANRRC
انتشار کتاب خاک های سالم با کشاورزی حفاظتی نگارش دکتر محمد اسماعیل اسدی محقق مروج آبیاری و عضو هیات علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان در خبرگزاری ایرنا انعکاس مناسبی داشت.
به گزارش روابط عمومی و روابط بین الملل مرکزتحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، این رسانه خیری در این خصوص تنظیم نموده که به شکل زیر بازتاب شده است:
خاک های سالم با کشاورزی حفاظتی
تهران- ایرنا- کتاب «خاک های سالم با کشاورزی حفاظتی» تالیف دکتر «محمد اسماعیل اسدی» اثری در زمینه اهمیت خاک و همچنین راهبرد های مهم برای سالم نگه داشتن این ماده حیاتی است، در این کتاب علاوه بر مباحث نظری، راهکارهایی ملموس برای نگهداری خاک به عنوان یکی از اولویت های کشت ارائه شده است.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، اثر یاد شده تنها در بخش های نظری خلاصه نمی شود، بلکه نگارنده برای ملموس تر شدن نتایج اصلاح الگوی کشت، طرح های اجرایی در زمینه کشاورزی حفاظتی را با برون داد آنها به صورت مصداقی منتشر کرده است.
«دکتر اریک کونمن» مشاور سابق سازمان خوار و بار جهانی «فائو» در اهمیت این کتاب چنین می نویسد «این کتاب برای کمک به ایجاد آگاهی از نیازها و فرصت برای پیوستن ایران به انقلاب کشاورزی حفاظتی و به منظور انعطاف پذیری سامانه کشاورزی، با استفاده از آب کمتر و کاهش هزینه تولید پایدار نوشته شده است؛ اطمینان دارم که کتاب یک کتاب ارزشمند خواهد بود».
کتاب در چهار فصل تدوین شده که فصل اول آن به اهمیت خاک، تعریف خاک سالم، شاخص های سلامت خاک، خاک ورزی و فرسایش خاک اختصاص دارد.
نگارنده در این فصل ضمن بیان اهمیت خاک از آن به عنوان منبعی یاد می کنند که بیش از ۹۰ درصد غذای جامعه را تامین و ۲۵ درصد تنوع زیستی موجود در هستی را میزبانی می کند. مولف در فصل نخست با بیان اهمیت خاک معتقد است که حفظ و نگهداری خاک باید یک اولویت باشد زیرا تجدید پذیری خاک نسبت به آب سخت تر است.
در فصل دوم، کشاورزی حفاظتی به عنوان شیوه ای از کشت برای خاک ورزی مورد توجه قرار گرفته است.
مولف در این فصل ضمن اشاره به کشاورزی حفاظتی به عنوان یک الگوی کشت جدید، به اصول این نوع از کشاورزی، مدیریت بقایای گیاه، رعایت اصول تناوب زراعی و تاریخچه کشاورزی حفاظتی در جهان پرداخته و راهکارهایی برای مدیریت کنترل علف های هرز در سامانه کشاورزی حفاظتی ارائه کرده است.
یکی از روش هایی که مولف برای حفظ خاک پیشنهاد می دهد تغییر شیوه کشت است. در این تغییر، کشاورزی از شکل سنتی خود باید به سمت کشاورزی حفاظتی سوق داده شود. کشاورزی حفاظتی براساس افزایش فرآیندهای زیستی طبیعی در سطح بیرونی و زیرین خاک عمل می کند. به عبارتی در این روش اعمال مکانیکی روی خاک و استفاده از نهاده هایی مانند انواع کود شیمیایی به حداقل خواهد رسید.
همچنین نویسنده برای نهادینه کردن کشاورزی حفاظتی و اطلاع مخاطبان از مزایای آن، در فصل سوم کتاب مثال های ملموسی از کشت حفاظتی در مناطق مختلف کشور به ویژه استان گلستان را پیش روی مخاطب قرار داده است.
در این فصل نمونه هایی از الگوی کشت حفاظتی از شهرستان های شوش در استان خوزستان، بندرگز، کردکوی و طرح های دیگر خاک ورزی در استان گلستان مورد توجه قرار گرفته است.
مولف در فصل سوم کتاب با درج مثال های متناوبی از طرح های کشاورزی حفاظتی توانسته است به نوعی موفقیت برنامه های اجرا شده را برای مخاطبان ملموس کند. یکی از این طرح ها که مولف از آن به عنوان نمونه ای از بازدهی کشاورزی حفاظتی یاد کرده، طرحی در شهرستان بندر درگز است که توسط کشاورزی به نام «مهدی بازگیر» اجرا کرده است. این کشاورز در کشت تابستانه سویا با استفاده از راهکارهای کشاورزی حفاظتی توانسته از یک هکتار زمین به میزان سه تُن و ۳۰۰ کیلوگرم سویا برداشت کند که بیش از دو برابر میانگین برداشت سویا در منطقه است.
نگارنده در فصل پایانی کتاب برای مستمر شدن اصلاح الگوی کشت و نهادینه کردن کشاورزی حفاظتی راهکارهای متفاوتی پیش روی پژوهشگران و مسوولان حوزه این حوزه قرار داده که می تواند در صورت تحقق مفید و موثر واقع شود.
در این بخش مولف با برشمردن بسیاری از کاستی های کشاورزی سنتی و آسیب های آن برای جامعه ، پژوهش و تحقیق میان رشته ای را از راهکارهایی می داند که نیازاست در دستور کار مسوولان قرار گیرد.
وی معتقد است پژوهش کشاورزی نباید تنها در بخش کشت متمرکز باشد بلکه باید تخصص هایی مانند آب، زراعت، گیاه پزشکی، خاکشناسی، مکانیزاسیون، علف های هرز، بوم شناس، اقتصاد، جامعه شناس و متخصصان حوزه ماشین های کشاورزی شانه به شانه هم کار کنند و از کارهای انفرادی و جزیره ای خودداری شود.
نویسنده در بخشی از راهکارها پیشنهاد می دهد که برای توسعه کشاورزی قبل از هر چیز ضرورت دارد نگرش و ساختار فکری سیاستگذاران، اساتید، محققین و کشاورزان تغییر کند تا آنان پذیرای کشاورزی حفاظتی باشند.
تکیه بر ماشین ها و ادوات کشاورزی داخلی یکی دیگر از پیشنهادات نویسنده برای توسعه کشاورزی حفاظتی است به زعم نویسنده باید از وارد کردن ماشین هایی که هیچ تناسبی با اراضی ما ندارند پرهیز کنیم.
اسدی در این اثر بیان می کند که تکیه صرف بر موضوع ادوات کشاورزی تنها راهکار نیست بلکه در کنار تهیه ادوات نوین باید آموزش لازم به کشاورزان داده شود.
